7 Kasım 2012

Turkuaz (Firuze) Taşı

Turkuvaz, türkuvaz, turkuaz (Fransızca: pierre turquoise/"Türk taşı") ya da firuze, saydam olmayan (opak) mavi-yeşil bir mücevher taşı. Antik Mısırlıların çağında bile çoktan mücevher yapımı için kullanılmıştır. Günümüzde suni üretilen Turkuaz taşları gerçek Turkuaz'ın önemini azaltmıştır. Uzmanlar bile gerçek Turkuazları sunilerinden ayrıt etmekte zorlanırlar.

Fransızların "Türk Mavisi" yani "Turquoise" olarak adlandırdıkları; günümüzde daha çok, Fransızca’dan dilimize giren, "türkuaz" adıyla bildiğimiz değerli bir taş.

Fransa’ya Türkler eliyle getirilmiş ilk kez. Eski Fransızca’daki, "Türkten" anlamına gelen "turqois" adı, sonraları "turquoise" diye anılmış ve böylece tüm dillere yerleşmiştir.

Gök mavisi ile yeşilimsi mavi arasında değişen tonlardaki bu değerli taşın bileşimi ise; hidratlı doğal alüminyum fosfat ve bakır. Büyük kütleler arasına dağılmış ince damarlar ya da serbest olarak, böbrek büyüklüğünde yumrular halinde bulunur türkuaz. Çoğunlukla da içinde bakır, demir ve gümüş cevherlerinin damarcıkları vardır. Bileşimindeki cevherlere göre yeşile, hatta sarıya çalan mavi renkli türleri varsa da en değerlileri yine, gök mavi renkli ve iç damarsız olanlardır. 

Kimyasal förmülü : CuAl6(PO4)4(OH)8•5H2O
Renk : Mavi, Mavi-yeşil, yeşil
Kristal biçimi : masif, tanesel, kriptokristalin
Kristal sistemi : triklinik
Dilinimi : {001} mükemmel, {010} iyi
Kırılışı : konkoidal
Sertliği : 5 - 6
Parlaklığı : camsı, mumsu
Kırılma indisi: 1,61 bis 1,65 (DR + 0,040)
Çizgi rengi : Beyaz ya da yeşilimsi
Özgül ağırlığı : 2,6 - 2,9

Şimdi Jeoloji Mühendisliğimi ve işin bilimsel kısmını bir kenara bırakıyorum. Bir de Gemoloji piyasasına uygun birşeyler yazalım di mi? :)

Bu değerli taşı tanımlamak için "gök mavisi" demek yeterli olacaktır. Saydam ve parlak olmadığı halde, değerli sayılan nadir taşlardan biri olan türkuazın, çok eski çağlardan bu yana tılsımlı gücüne inanılır. Eski Türkler’de, Tibet’te, Güney Amerika’nın Colombus öncesi kültürleri olan Maya ve Aztekler’de, Kuzey Amerika’da Kızılderililer’de hep tılsımlı gücüne inanılmış, kutsal sayılmıştı. İnanışa göre; bu kutsal taşı üzerinde taşıyan insanların, kemiklerinin kırılmayacağı ve hem kendilerinin hem de atlarının kaza geçirmeyeceği inanışı yaygındı.

Nazardan ve kem gözlerden koruduğuna inanılması günümüze kadar uzamış ve yeni doğan bebeklere göz şeklinde türkuaz taşlı altın nazarlıklar ya da türkuaz bezenmiş altın toplar takılması hala yaygındır.

Çok değerli ve pahalı bir taştır. Turkuazın nazara karşı koruduğuna inanılır. Takı olarak bayanların çok kullandıkları ve gündelik hayatta da kullanabilecekleri taşlar arasında yerini alır. Barışın taşı olarak bilinir. Turkuazın gümüşün içine gömüldüğünde dengeyi artırdığı bilinir. Her taşın rengi kişilere ve taşlara ayrı bir kimlik kazandırır. Bunun yanında ayrı bir enerji verir. Turkuazın gök mavisi ve yeşilimsi renginin bütün tonlarını taşır. 

Turkuaz taşının fiziksel etkileri
Tansiyonu düzenler ve kalp hastalıklarına iyi gelir.
Sindirim sorunları için; kemer tokası, bileklik ya da yüzük olarak kullanılabilir.

Metafiziksel ve psikolojik etkileri
Nazara karşı etkilidir.
Kaygıyı teskin eder.
Cinsel cazibeyi ve kadınlık özelliklerini artırır.
Takı olarak, hergün kullanılabilecek bir taştır. Özellikle gümüş içine gömüldüğünde etkisi artar ve dengeyi sağlar.
Kendisini taşıyan kişilerin iyileştirici güçlerini artırır ve bilgeliklerini artırmalarına yardımcı olur.
Kederli insanların kederlerini gidermede, ya da bir olayın şokunu yaşayan kişileri o halden kurtarmada faydalıdır. Onlara, bu durumdaki kişilerin ihtiyacı olan huzur duygusunu verir.

Hz.Ali r.a taktığı 4 yüzükten biriside firuzeydi. Büyük Evliyalardan olan Şeyh Nazım Kıbrısi hz.leride bu taş için gökteki tecellileri çeker demiştir. Çoğu İslam evliyasının ve aliminin kullandığı bir taştır.

Kaynaklar   
http://www.idofrm.org/
http://acaibat.blogspot.com/
http://tr.wikipedia.org

Bu arada Turkuaz aralıkta doğan Yay burçlarının temsili taşıymış. :)
Anıl Özer 

10 yorum:

  1. Adsız7/11/12

    Mesleğin gerçekten jeoloji mühendisliği mi?
    Ne kadar şanslısın, bizim sadece baktığımız şeylerin hakkında bir çok bilgi sahibisin.
    Çok güzel bir duygu olmalı.
    Firuzeyi çok severim ve sık kullanırım.
    Metafiziksel özelliklerini biliyordum.Derli toplu ve bilgilendirici bir yazı olmuş.
    Teşekkürler.

    YanıtlaSil
  2. @ahestebesteEvet Jeoloji Mühendisiyim. :)

    Gemoloji(Mücevher Bilimi) Jeolojinin 28 alt disiplininden biri olmasına rağmen jeoloji mühendisliği derslerinde pek yer bulmaz. Ancak mineraloji dersinde minerallerin kristal kafes yapıları ve kimyasal içerikleri anlatılır o kadar.

    Ben değerli taşları çok sevdiğim için kişisel olarak ilgileniyorum. Ama açıkçası benim de insan üzerindeki etkileri hakkında bilgim yok. O kısım alıntıdır. :)

    Saygılar ahestebeste. Yorumun için teşekkür ederim..

    YanıtlaSil
  3. En sevdigim tas. Ne zaman "bu sefer degisik bir tas" alayim diye baksam yine turkuazli birsey aliyorum. Taki kutum turkuaz doldu, iyi ki daha pahali taslara karsi boyle bir zaafiyetim yok:)

    YanıtlaSil
  4. @ayca:) süs taşları dükkanlarını ziyaret ettiğimde bayan olsaymışım dediğim çok oldu. Erkek olarak ancak akik yada oniks bir yüzük ile güzel bir taş tesbih alabiliyosun hepsi bu..

    Eşim olacak kişiye yağdırıcam.. ahd'ım var..

    YanıtlaSil
  5. Adsız18/11/12

    Ağustos/aslan burcunun değerli taşı nedir?

    YanıtlaSil
  6. @destinydestiny bu konuyla ilgili 3 ana kaynak var fakat benim arkadaşlarımdan gördüğüme göre, peridot (peridotid) kullananlar ağırlıkta.. :)

    YanıtlaSil
  7. ben bu taşın gerçeğinden istiyorum...piyasada sahteleri çokmuş...bana yüzük yapılıcak kadar bir parça bulabilirmisin... kacyazarkii@hotmail.com

    YanıtlaSil
  8. @hüseyin yılmazHüseyin bey hoşgeldiniz.

    Piyasada çoğunlukla "baskı turkuaz" bulunmakta. Baskı turkuaz sahte değildir. Doğal turkuazlar kesilip işlenirken arta kalan toz ve parçalardan preslenip yeniden elde edilir.

    Sahteleri ise polimer olarak üretilir. Fakat sahte olduğunu bilgisi çok az olan, bu konuda sadece birkeç makale okumuş bir insan bile anlayabilir.

    Açıkça söylemem gerekirse izmir kızlar ağası hanındaki doğal taş dükkanlarında gerçek, baskı ve sahte turkuazlar bulunmakta. Ama ben Aydın'da olduğum için ancak zaman zaman İzmir'e gidebiliyorum.

    Bu nedenle ancak o doğal taşçılarla iletişime geçerseniz isteğiniz yerine gelebilir. Ben işin biraz teorik kısmında kalıyorum.

    Bir de http://www.kenzay.com/ diye bir site var. Parça halde taşlar da satıyor.

    YanıtlaSil
  9. BEN BİR AVCIYIM DAĞDA GEZERKEN BÜYÜK BİR PARÇA BULMUŞTUM İSTANBULLU BİRİSİNE KAPTIRDIM FAKAT KÜÇÜK BİR PARÇA BANA KALMIŞTI DAHA DURUYOR YÜZÜK YAPTIRACAĞIM KENDİME

    YanıtlaSil
  10. Turkuaz tutkunu arkadaşlar gerçek değerini biliyorsanız ben 125 gr doğal taş bulunmakta ilgileneler cvp yazsın.

    YanıtlaSil