Turkuaz (Firuze) Taşı

Turkuvaz, türkuvaz, turkuaz (Fransızca: pierre turquoise/"Türk taşı") ya da firuze, saydam olmayan (opak) mavi-yeşil bir mücevher taşı. Antik Mısırlıların çağında bile çoktan mücevher yapımı için kullanılmıştır. Günümüzde suni üretilen Turkuaz taşları gerçek Turkuaz'ın önemini azaltmıştır. Uzmanlar bile gerçek Turkuazları sunilerinden ayrıt etmekte zorlanırlar.

Fransızların "Türk Mavisi" yani "Turquoise" olarak adlandırdıkları; günümüzde daha çok, Fransızca’dan dilimize giren, "türkuaz" adıyla bildiğimiz değerli bir taş.

Fransa’ya Türkler eliyle getirilmiş ilk kez. Eski Fransızca’daki, "Türkten" anlamına gelen "turqois" adı, sonraları "turquoise" diye anılmış ve böylece tüm dillere yerleşmiştir.

Gök mavisi ile yeşilimsi mavi arasında değişen tonlardaki bu değerli taşın bileşimi ise; hidratlı doğal alüminyum fosfat ve bakır. Büyük kütleler arasına dağılmış ince damarlar ya da serbest olarak, böbrek büyüklüğünde yumrular halinde bulunur türkuaz. Çoğunlukla da içinde bakır, demir ve gümüş cevherlerinin damarcıkları vardır. Bileşimindeki cevherlere göre yeşile, hatta sarıya çalan mavi renkli türleri varsa da en değerlileri yine, gök mavi renkli ve iç damarsız olanlardır. 

Kimyasal förmülü : CuAl6(PO4)4(OH)8•5H2O
Renk : Mavi, Mavi-yeşil, yeşil
Kristal biçimi : masif, tanesel, kriptokristalin
Kristal sistemi : triklinik
Dilinimi : {001} mükemmel, {010} iyi
Kırılışı : konkoidal
Sertliği : 5 - 6
Parlaklığı : camsı, mumsu
Kırılma indisi: 1,61 bis 1,65 (DR + 0,040)
Çizgi rengi : Beyaz ya da yeşilimsi
Özgül ağırlığı : 2,6 - 2,9

Şimdi Jeoloji Mühendisliğimi ve işin bilimsel kısmını bir kenara bırakıyorum. Bir de Gemoloji piyasasına uygun birşeyler yazalım di mi? :)

Bu değerli taşı tanımlamak için "gök mavisi" demek yeterli olacaktır. Saydam ve parlak olmadığı halde, değerli sayılan nadir taşlardan biri olan türkuazın, çok eski çağlardan bu yana tılsımlı gücüne inanılır. Eski Türkler’de, Tibet’te, Güney Amerika’nın Colombus öncesi kültürleri olan Maya ve Aztekler’de, Kuzey Amerika’da Kızılderililer’de hep tılsımlı gücüne inanılmış, kutsal sayılmıştı. İnanışa göre; bu kutsal taşı üzerinde taşıyan insanların, kemiklerinin kırılmayacağı ve hem kendilerinin hem de atlarının kaza geçirmeyeceği inanışı yaygındı.

Nazardan ve kem gözlerden koruduğuna inanılması günümüze kadar uzamış ve yeni doğan bebeklere göz şeklinde türkuaz taşlı altın nazarlıklar ya da türkuaz bezenmiş altın toplar takılması hala yaygındır.

Çok değerli ve pahalı bir taştır. Turkuazın nazara karşı koruduğuna inanılır. Takı olarak bayanların çok kullandıkları ve gündelik hayatta da kullanabilecekleri taşlar arasında yerini alır. Barışın taşı olarak bilinir. Turkuazın gümüşün içine gömüldüğünde dengeyi artırdığı bilinir. Her taşın rengi kişilere ve taşlara ayrı bir kimlik kazandırır. Bunun yanında ayrı bir enerji verir. Turkuazın gök mavisi ve yeşilimsi renginin bütün tonlarını taşır. 

Turkuaz taşının fiziksel etkileri
Tansiyonu düzenler ve kalp hastalıklarına iyi gelir.
Sindirim sorunları için; kemer tokası, bileklik ya da yüzük olarak kullanılabilir.

Metafiziksel ve psikolojik etkileri
Nazara karşı etkilidir.
Kaygıyı teskin eder.
Cinsel cazibeyi ve kadınlık özelliklerini artırır.
Takı olarak, hergün kullanılabilecek bir taştır. Özellikle gümüş içine gömüldüğünde etkisi artar ve dengeyi sağlar.
Kendisini taşıyan kişilerin iyileştirici güçlerini artırır ve bilgeliklerini artırmalarına yardımcı olur.
Kederli insanların kederlerini gidermede, ya da bir olayın şokunu yaşayan kişileri o halden kurtarmada faydalıdır. Onlara, bu durumdaki kişilerin ihtiyacı olan huzur duygusunu verir.

Hz.Ali r.a taktığı 4 yüzükten biriside firuzeydi. Büyük Evliyalardan olan Şeyh Nazım Kıbrısi hz.leride bu taş için gökteki tecellileri çeker demiştir. Çoğu İslam evliyasının ve aliminin kullandığı bir taştır.

Kaynaklar   

http://www.idofrm.org/

http://acaibat.blogspot.com/

http://tr.wikipedia.org

Bu arada Turkuaz aralıkta doğan Yay burçlarının temsili taşıymış. :)

Anıl Özer